System sygnalizacji pożaru, w skrócie SSP lub też sygnalizacja alarmowa pożaru (SAP) to zestaw elementów zbudowany z jednostki centralnej oraz czujek, sygnalizatorów dźwiękowych i optycznych, a także ręcznych ostrzegaczy pożarowych.
Centrala odbiera i analizuje sygnały wysyłane przez czujki. W przypadku wykrycia na obiekcie zagrożenia pożarowego wysyła taką informację do sygnalizatorów dźwiękowych i optycznych, które alarmują o zdarzeniu. Dodatkowym, równie ważnym komponentem całego systemu są ręczne ostrzegacze pożarowe (ROP), które umożliwiają manualne powiadomienie o wystąpieniu niebezpieczeństwa. W zależności od skonfigurowania jednostki centralnej alarm o pożarze kierowany może być do właściciela lub zarządcy budynku, ale także do podległej terytorialnie jednostki Straży Pożarnej.
Gdzie wymagana jest instalacja systemu sygnalizacji pożaru?
Systemy alarmu pożaru możemy najczęściej spotkać w obiektach, w których występują duże skupiska ludzi lub na ich terenie znajdują się wartościowe dobra materialne, dlatego to właściciele i zarządcy są zobowiązani do właściwego zabezpieczenia.
Polskie prawo jasno określa jakie typy budowli wymagają instalacji SSP. W myśl obowiązującego rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. (z późniejszymi zmianami), w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, stosowanie systemu sygnalizacji pożarowej wymagane jest w (§28.1):
- Budynkach handlowych lub wystawowych:
– jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5 000 m2,
– wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2 500 m2;
- Teatrach o liczbie miejsc powyżej 300;
- Kinach o liczbie miejsc powyżej 600;
- Budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 300;
- Salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1 500;
- Szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach – o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku;
- Szpitalach psychiatrycznych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
- Domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
- Zakładach pracy zatrudniających powyżej 100 osób niepełnosprawnych w budynku;
- Budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
- Budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywany okres pobytu tych samych osób przekracza trzy doby, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
- Budynkach zamieszkania zbiorowego niewymienionych w pkt. 11, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 50;
- Archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych;
- Muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej;
- Ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgu krajowym, wojewódzkim i w urzędach obsługujących organy administracji rządowej;
- Centralach telefonicznych o pojemności powyżej 10 000 numerów i centralach telefonicznych tranzytowych o pojemności 5 000 – 10 000 numerów, o znaczeniu miejscowym lub regionalnym;
- Garażach podziemnych, w których strefa pożarowa przekracza 1 500 m2 lub obejmujących więcej niż jedną kondygnację podziemną;
- Stacjach metra i stacjach kolei podziemnych;
- Dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób;
- Bankach, w których strefa pożarowa zawierająca salę operacyjną ma powierzchnię przekraczającą 500 m2;
- Bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworzą narodowy zasób biblioteczny.
Poza tym montaż SAP może być wymagany w niektórych obiektach inżynieryjnych.
Jakie normy i wytyczne projektowania powinien spełniać system sygnalizacji pożaru?
Montaż wszystkich podzespołów powinien zostać wykonany zgodnie z obowiązującymi normami z serii PKN-CEN/TS 54-14: 2020-09E. Projekt powinien być wykony zgodnie z zaleceniami, które można znaleźć w aktualnym wydaniu Wytycznych Projektowania Instalacji Pożarowej SITP WP-02:2021 wydanym przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa w 2021. Stanowią one zbiór zasad wiedzy technicznej.
Projektowanie i wykonanie instalacji SSP powinno być uzgodnione z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń pożarowych, a dopuszczenie do użytkowania musi być poprzedzone przeprowadzeniem odpowiednich testów i prób, potwierdzających prawidłowość działania wszystkich komponentów. Odbiorem zamontowanego systemu na obiekcie zajmuje się podlegająca terytorialnie jednostka Straży Pożarnej, a dokładniej funkcjonariusze z pionów kontrolno-rozpoznawczych.
Konserwacja sygnalizacji alarmowej pożaru
Sprawny i poprawnie działający system gwarantuje wczesne i odpowiednie wykrycie zagrożenia pożaru oraz minimalizuje ryzyko występowania fałszywych alarmów. Dlatego, tak bardzo ważne jest dbanie o jego sprawność i systematyczną konserwację wszystkich podzespołów. Prawny obowiązek wykonywania regularnych przeglądów technicznych nałożony jest na właścicieli lub zarządców obiektów, na których zainstalowana jest SAP. Częstotliwość, z jaką należy sprawdzać poprawność działania wszystkich elementów uzależniona jest od zastosowanego systemu i jego stabilności. Prace konserwacyjne obejmują weryfikację stanu technicznego centrali, test jej pracy, przegląd pamięci, sprawdzenie zasilania oraz sprawdzenie pozostałych części wchodzących w skład całego systemu, czyli czujek, sygnalizatorów i ROP’ów.
Centrale marki Bosch Avenar serii 2000 oraz 8000
Centrale Avenar posiadają intuicyjny interfejs oparty na 7-calowym ekranie dotykowym oraz panelu nowoczesnych wskaźników LED sygnalizujących stan pracy systemu. Zintegrowany czteroportowy switch Ethernet 10 Mbit / 1000 Mbit umożliwia bezpośrednie połączenie z systemem wizualizacji i zarządzania, Dźwiękowym Systemem Ostrzegawczym oraz usługami zdalnymi. Centrale Avenar posiadają nową platformę sprzętową i programową w porównaniu do central serii FPA, jednak zachowują pełną kompatybilność wsteczną.
Budowa centrali Avenar Bosch
Elementem głównym jest moduł kontrolera centrali, wyposażony między innym w moduł procesora głównego oraz wcześniej wspomniane elementy – switch oraz dotykowy ekran. Elementy te są zainstalowane w górnej części urządzenia.
Moduły centrali występują w zamkniętych obudowach, odpornych na wyładowania elektrostatyczne. Instalowane są w szynach przyłączeniowych, które zapewniają magistralę komunikacyjną centrali oraz zasilanie. Moduły instaluje się w dowolnym slocie centrali, co gwarantuje swobodną rozbudowę systemu oraz ogranicza jej koszty. Układ zasilania stanowi uchwyt wraz z zasilaczem sieciowym oraz co najmniej jedna para akumulatorów. Zasilanie monitoruje moduł kontroli akumulatorów BCM, który zarządza jednocześnie maksymalnie 4 akumulatorami.